Fryderyk Wilhelm III

Witam wszystkich miłośników numizmatyki oraz historii!

Dzisiaj parę słów na temat monet z okresu panowania króla Prus Fryderyka Wilhelma III.

Urodził się 3 sierpnia 1770 roku w Poczdamie. Był synem poprzedniego władcy Prus Fryderyka Wilhelma II oraz Fryderyki Luisy z d. Hessen-Darmstadt. Tuż po koronacji ojca na króla Prus w roku 1786 otrzymał oficjalne prawo do dziedziczenia tronu. Sporą część swojego dzieciństwa i młodego życia spędził w Paretz w Brandenburgii, rezydencji swojego wychowawcy hrabiego von Blumenthala. Współcześni mu zapamiętali tego młodzieńca jako człowieka melancholijnego, uczciwego i pobożnego.

 Źródło: Wikipedia.pl, domena publiczna

Tron w Prusach objął 16 listopada 1797 roku po śmierci ojca. Wprowadzał pewne reformy (oszczędności w wydatkach dworu, dymisja niepopularnych doradców politycznych). Jednak nie były to zmiany gruntowne. Mówiono o nim, że jest niekonsekwentny i mało stanowczy przy podejmowaniu decyzji. W tym też duchu politycznym początkowo nie angażował się w przebieg wojen napoleońskich chcąc przez to uniknąć konfliktów i jakichkolwiek koalicji militarnych.    

Na zmianę strategii wpływ miało utworzenie tzw. Związku Reńskiego, który gromadził wiele miast, księstw i państw niemieckich stając się naturalnym zagrożeniem państwowego bytu i hegemonii Prus. Wobec takiego obrotu sprawy Fryderyk Wilhelm III w roku 1806 wypowiedział Napoleonowi wojnę. Prusy jednak poniosły w tej wojnie błyskawiczną klęskę. Na mocy postanowień pokoju w Tylży Prusy zostały zobowiązane do: odstąpienia od części swoich ziem na zachód od Łaby, zgody na utworzenie Księstwa Warszawskiego ze swoich ziem rozbiorowych oraz ustanowienia statutu wolnego miasta dla Gdańska. Ponadto Prusy zobligowano do zapłacenia ogromnej wojennej kontrybucji w wysokości 40 mln talarów (!), państwo pruskie miało finansować także stacjonowanie wojsk francuskich na swoim obszarze oraz uczestniczyć we wspólnej blokadzie morskiej Wlk. Brytanii. W roku 1810 Fryderyk Wilhelm III wydał dekret sekularyzacyjny znoszący klasztory na całym obszarze Prus. W roku 1811 Fryderyk Wilhelm III wydał kolejny dekret, tym razem chodziło o zniszczenie insygniów koronacyjnych Rzeczypospolitej (zrabowanych w roku 1795 ze skarbca na Wawelu) i przetopienie ich na monety. 

Prusy dość symbolicznie zaangażowały się w wyprawę Napoleona na Moskwę wystawiając w niej wojskowy kontyngent. Po porażce Armii Francuskiej w Rosji władca Prus zawarł sojusz z Rosją i przystąpił do koalicji napoleońskiej. Należy zaznaczyć iż, w bitwach roku 1813 oraz 1814 oddziały pruskie odegrały istotną rolę. W wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego Prusy uzyskały znaczne odszkodowania finansowe od Francji oraz uzyskały zdobycze terytorialne.
Fryderyk Wilhelm III był współtwórcą Świętego Przymierza, które posiadało aspekt polityczny, handlowy, ekonomiczny, a oficjalnie religijny.
Zmarł 7 czerwca 1840 roku w Berlinie. Pochowano go w mauzoleum w Charlottenburgu tuż obok zmarłej w 1810 roku żony Luizy Meklemburg-Strelitz.
(Opracowano na podstawie Wikipedia.pl)

Za Fryderyka Wilhelma III miały miejsce następujące obiegowe serie emisyjne poszczególnych nominałów:

Doppelfriedrich d'or (Złoto) emisja: 1806,1811,1813,1814 oraz 1825, 1826
Friedrich d'or (Złoto) emisja: 1806-1813, 1816-1819, 1822 oraz 1825, 1827-1840
1/2 Friedrich d'or (Złoto) e. 1806, 1814, 1816, 1817 oraz 1825, 1827-1829, 1832, 1833, 1837-1840
Doppeltaler (Srebro) e. 1839-1841
Talar (Srebro) e. 1806-1809 oraz 1810-1816 oraz 1817-1822, 1823-25, 1827-28, 1828-1840
Ausbeutetalar (S) e. 1826-28 oraz 1829-40
2/3 Talar=Gulden (S) e. 1810
1/3 Talara (S) e. 1807, 1809
6 Silbergroschen (S) e. 1819
4 Silbergroschen (S) e. 1806-1809
1/6 Talara (S) e. 1809-1818 oraz 1822-1828, 1835, 1837-40
1/6 Talara=4 Groschen (S) e. 1816-1818
Silbergroschen (B) e. 1821-1840
2/3 Silbergroschen=8 Pfennige (B) e. 1818
1/2 Silbergroschen (B) e. 1821-1840
5 Pfenninge (Miedź) e. 1820
4 Pfenninge (M) e. 1821,1822, 1825-27, 1829-30, 1832, 1834, 1836-1840
3 Pfenninge (M) e. 1821-1833 oraz 1835-1840
2 Pfenninge (M) e. 1821, 1822, 1825-28, 1830, 1832-1833, 1835-40
1 Pfenning (M) e. 1821, 1822, 1825-28, 1832-1833, 1835-40

Emisje w wybranych prowincjach Prus za Fryderyka Wilhelma III:

Brandenburgia

Silbergroschen (B) e. 1806 A (Berlin), 1807 A (ca. 350 000 egz.), 1807 G (Kłodzko), 1808 G
3 Pfennige (B) e. 1806 A
2 Pfennige (Miedź) e. 1810 A, 1814 A, 1816 A
1 Pfennig (M) e. 1806 A

Westfalia

1 Pfennig (M) e. 1806 A

Wschodnie i Zachodnie Prusy

1 Groschen (Miedź) e. 1810, 1811
1/2 Groschen (M) e. 1811
1 Schilling (M) e. 1806
1 Schilling (M) e. 1810 (3 600 000 egz.)

Śląsk

18 Kreuzer (Srebro) e. 1808 Kłodzko, 9448 egz.
9 Kreuzer (B) e. 1808 Kłodzko, 172270 egz.
Kreuzer (B) e. 1806 A, 1808 G
1 Kreuzer (M) e. 1810 A, 54630 egz.
1 Groeschel (B) e. 1806, 1808, 1809 Kłodzko egz. 93 820 egz.
1/2 Kreuzer (M) e. 1806 Berlin

Wielkie Księstwo Poznańskie

3 Groschen (M) e. 1816 Berlin, 1817 Berlin, 1816 Wrocław

Warianty: 1816 Berlin (zamiast GR. HERZ.POSEN-PREUS: oraz cyfra 1 zamiast 3), 1816 Wrocław-3 Warianty, 1817 Berlin-3 Warianty;

1 Groschen (M) e. 1816 Berlin 360 000 egz. 1817 Berlin, 1816 Wrocław

Warianty: 1816 Berlin-6 wariantów także z HREZ: 1816 Wrocław-5 wariantów, 1817 Berlin-2 warianty także z GR:HERZ:

Kilka numizmatów z okresu panowania Fryderyka Wilhelma III z moich zbiorów:

 Na górze, od lewej: I Pfennig 1801 A, na odwrocie monogram FRW; 3 Kreuzer 18.. z orłem w locie i napisem MON ARGENT (moneta srebrna); 3 Kreuzer 1800 Berlin z orłem w locie w brązowej patynie i skazami na powierzchni awersu; 3 Kreuzer 1805 Berlin; 1/6 talara 1812 Berlin; 1 Pfenn Scheide Munze 1790 Berlin na rewersie monogram FW z błędem (?) interpunkcyjnym pośrodku (jakby co poprawcie mnie); 4 Grosze-1/6 talara1817 Berlin na odwrocie władca w wojskowym rynsztunku; 1/2 Kreuzer Schles Land Munze 1806 Berlin.

Pozdrawiam wszystkich w tym międzyświątecznym czasie!